شاید بزرگترین دشمن خاموش و پنهان ایمپلنت دندان شما، نه شکستن قطعه و نه جوش نخوردن اولیه، بلکه یک بیماری لثه به نام پری-ایمپلنتایتیس (Peri-implantitis) باشد. این بیماری که شایع‌ترین علت شکست دیرهنگام ایمپلنت در سراسر جهان است، به آرامی و اغلب بدون درد شروع شده و در صورت عدم تشخیص و درمان، می‌تواند منجر به از دست رفتن کامل ایمپلنت شما شود.
در این راهنمای جامع و علمی از دیجی‌ایمپلنت، به طور کامل توضیح می‌دهیم که پری-ایمپلنتایتیس چیست، چه تفاوتی با مرحله اولیه خود (موکوزیت) دارد، علائم خطر آن کدامند و چگونه می‌توان آن را درمان و از آن پیشگیری کرد.
دو مرحله بیماری لثه اطراف ایمپلنت: از زنگ خطر تا وضعیت قرمز
بیماری لثه در اطراف ایمپلنت در دو مرحله مجزا رخ میدهد:
مرحله ۱: موکوزیت اطراف ایمپلنت (Peri-implant Mucositis) – زنگ خطر قابل بازگشت
موکوزیت، التهاب بافت نرم (لثه) در اطراف ایمپلنت است بدون اینکه استخوان نگهدارنده درگیر شده باشد. این مرحله دقیقاً معادل “ژنژیویت” یا التهاب لثه در دندان‌های طبیعی است.
- علائم: قرمزی، تورم خفیف و خونریزی لثه هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن.
- خبر خوب: این مرحله با بهبود بهداشت و تمیز کردن حرفه‌ای، کاملاً قابل درمان و برگشت‌پذیر است.
مرحله ۲: پری-ایمپلنتایتیس (Peri-implantitis) – وضعیت قرمز و مخرب
اگر موکوزیت درمان نشود، التهاب به عمق نفوذ کرده و استخوان نگهدارنده ایمپلنت را درگیر میکند. پری-ایمپلنتایتیس با تحلیل پیشرونده استخوان فک در اطراف ایمپلنت مشخص می‌شود.
- علائم: علائم موکوزیت به علاوه تحلیل لثه، عمیق شدن پاکت لثه، نمایان شدن رزوه‌های فلزی ایمپلنت، خروج چرک با فشار و در مراحل پیشرفته، لقی ایمپلنت.
- خبر بد: تحلیل استخوان در این مرحله غیرقابل بازگشت است و درمان‌های پیچیده‌تری برای متوقف کردن روند بیماری نیاز است.
علل و عوامل خطر اصلی: چرا این بیماری رخ میدهد؟
مهم‌ترین و اصلی‌ترین علت، تجمع پلاک باکتریایی به دلیل بهداشت ناکافی است. اما عوامل خطر دیگری نیز این فرآیند را تسریع می‌کنند:
- سابقه بیماری لثه (پریودنتیت): افرادی که دندان‌های طبیعی خود را به دلیل این بیماری از دست داده‌اند، ریسک بالاتری دارند.
- سیگار کشیدن: یکی از مهم‌ترین عوامل خطر که بهبودی را مختل کرده و سیستم ایمنی را ضعیف میکند.
- دیابت کنترل‌نشده.
- طراحی نامناسب پروتز (روکش): روکش‌هایی که تمیز کردن زیر آن‌ها دشوار است.
- باقی ماندن سمان (چسب روکش) در زیر لثه: که باعث تحریک و تجمع باکتری‌ها می‌شود.
چگونه پری-ایمپلنتایتیس درمان می‌شود؟
درمان به شدت بیماری بستگی دارد و هدف اصلی آن، متوقف کردن روند تحلیل استخوان است.
- درمان غیرجراحی: برای موارد خفیف. شامل تمیز کردن عمیق و مکانیکی سطح ایمپلنت برای حذف پلاک و جرم (Debridement) و شستشوی ناحیه با مواد ضدعفونی کننده.
- درمان جراحی: برای موارد متوسط تا شدید.
- جراحی فلپ (Flap Surgery): جراح، لثه را کنار می‌زند تا به سطح ایمپلنت دسترسی مستقیم پیدا کرده و آن را به طور کامل تمیز و ضدعفونی کند.
- ایمپلنتوپلاستی: صاف و صیقلی کردن سطح ایمپلنت که در معرض باکتری قرار گرفته تا امکان تجمع مجدد پلاک کاهش یابد.
- پیوند استخوان: در برخی موارد، ممکن است همزمان با جراحی، از مواد پیوند استخوان برای بازسازی نقص ایجاد شده استفاده شود.
- خارج کردن ایمپلنت: در موارد بسیار پیشرفته که بیش از نیمی از استخوان حمایتی از بین رفته باشد، تنها راه، خارج کردن ایمپلنت است.
سوالات متداول
آیا پری-ایمپلنتایتیس درد دارد؟
متاسفانه این بیماری در مراحل اولیه اغلب بدون درد یا با درد بسیار خفیف همراه است و همین موضوع تشخیص آن را دشوار میکند. به همین دلیل است که چکاپهای منظم ۶ ماهه برای ارزیابی وضعیت لثه و استخوان اطراف ایمپلنت حیاتی است.
آیا می‌توان پری-ایمپلنتایتیس را در خانه درمان کرد؟
خیر. اگرچه بهبود بهداشت خانگی برای کنترل بیماری ضروری است، اما درمان اصلی و حذف جرم‌های چسبیده به سطح ایمپلنت فقط توسط متخصص و با ابزارهای مخصوص امکان‌پذیر است.
چه تفاوتی بین پری-ایمپلنتایتیس و عفونت معمولی ایمپلنت وجود دارد؟
پری-ایمپلنتایتیس در واقع نوعی عفونت مزمن و پیشرونده است که ماهها یا سالها پس از کاشت رخ میدهد. عفونت حاد ایمپلنت معمولاً در هفتههای اول پس از جراحی و با علائمی مانند درد شدید، تب و تورم بروز میکند.
بهترین راه پیشگیری از پری-ایمپلنتایتیس چیست؟
پیشگیری بسیار سادهتر از درمان است: ۱) رعایت دقیق و روزانه بهداشت طبق اصول صحیح تمیز کردن ایمپلنت و ۲) مراجعه به متخصص برای چکاپهای منظم هر ۶ ماه یکبار.
